Thất bại không phải là mẹ thành công

Một nghiên cứu cho thấy khả năng xử lý thông tin của tế bào thần kinh hầu như không được cải thiện sau khi động vật mắc sai lầm.

Nhiều người cho rằng, câu ngạn ngữ "Thất bại là mẹ thành công" chỉ đúng khi chúng ta phân tích những nguyên nhân dẫn đến thất bại một cách khách quan, sáng suốt để rút ra bài học kinh nghiệm. Trên phương diện khoa học, các nhà khoa học Mỹ vừa chứng minh rằng, chỉ có một số loại thất bại có thể dẫn chúng ta tới thành công.

Các chuyên gia của Viện công nghệ Massachusetts theo dõi hoạt động của tế bào thần kinh trong thùy trước trán và hạch đáy trong não khỉ. Đây là hai vùng được cho là tham gia vào quá trình học tập của não. Nhóm nghiên cứu muốn biết hoạt động của tế bào thần kinh thay đổi thế nào sau khi những con vật học hỏi một kỹ năng nào đó.

Họ cho khỉ xem những bức ảnh có trái cây bên phải hoặc trái. Cứ sau khi nhìn thấy một bức ảnh, các chuyên gia hướng dẫn khỉ quay đầu sang bên tương ứng với vị trí của trái cây trong ảnh. Nếu trái cây nằm bên phải ảnh và khỉ quay đầu sang bên phải, chúng sẽ được thưởng.

Nhóm nghiên cứu nhận thấy mức độ chính xác trong phán đoán của khỉ tăng lên rõ rệt theo thời gian. Nhưng điều khiến họ ngạc nhiên hơn là các tế bào thần kinh xử lý thông tin tốt hơn và phối hợp với nhau nhịp nhàng hơn sau khi những con khỉ phán đoán đúng. Thực tế đó cho thấy tế bào thần kinh có thể phân biệt được hai tình huống mà khỉ đối mặt.

"Khi một con khỉ không chọn đúng phía của trái cây, mức độ phối hợp giữa các tế bào thần kinh không thay đổi. Nhưng cứ mỗi khi thành công, khả năng đoán đúng của chúng lại tăng lên trong lần tiếp theo", Earl K. Miller, một thành viên trong nhóm nghiên cứu, cho biết.

Nhiều nghiên cứu trước đây chỉ ra rằng, vô số hoạt động cực kỳ ngắn ngủi (diễn ra trong vài phần của giây) xảy ra trong não động vật khi chúng học hỏi kỹ năng mới. Nhưng các nhà khoa học chưa hiểu vai trò của những hoạt động thần kinh ngắn ngủi đó đối với hành vi động vật.

Nghiên cứu của Viện công nghệ Massachusetts cho thấy những tín hiệu thần kinh liên quan tới quá trình học tập có thể kéo dài vài giây. Khoảng thời gian đó đủ dài để tế bào thần kinh nhận được sự phản hồi từ môi trường bên ngoài và rút kinh nghiệm ở lần tiếp theo.

Kết quả nghiên cứu của Miller và cộng sự giúp người ta giải thích tại sao đôi khi con người hay lặp lại sai lầm. Tuy nhiên, nó mâu thuẫn với nhiều nghiên cứu trước đây, theo đó con người học hỏi nhiều tri thức hơn từ thất bại, chứ không phải thành công.

“Có rất nhiều loại sai lầm. Khi bạn nói rằng bạn học hỏi từ thất bại, bạn cần phải hiểu đó là loại thất bại nào. Một số sai lầm giúp chúng ta trở nên chín chắn hơn, song nhiều thất bại cứ tái diễn nhiều lần dù bất chấp nỗ lực của chúng ta. Chúng tôi nghĩ rằng bản chất của thất bại quyết định việc bạn có thể đạt được thành công từ sai lầm hay không. Như thế, chỉ có một số loại thất bại có thể đưa chúng ta tới thành công”, Miller kết luận.